Over de “familiebank/familiehypotheek” (en waarom je daar heeeel goed over moet nadenken!)

Hubrien Meijaard - 8-7-2020

Sinds een paar jaar word ik overspoeld met artikelen over de familiebank/familiehypotheek.
Waarom dat zo’n prachtige constructie is, goed voor ouder en kind, met veel fiscaal voordeel en dus een win-win-win…
En als ik door informatie overspoeld word, heb jij daar als lezer ongetwijfeld ook wel eens wat over gehoord. Of sta je op het punt om dit te bespreken met je ouders of kinderen. Of wellicht hebben jullie het al geregeld zodat je tevreden naar het nieuwe (belasting) jaar kunt kijken….

Eigenlijk ben ik helemaal niet zo blij met al die reclame voor deze "familiebank". Wat dus ook precies de reden is dat ik deze blog schrijf. En nee, hier ga ik me dus weer eens niet populairder mee maken, maar dat is dan maar zo.

Ik vind namelijk dat de andere, niet-financiële kant van deze constructie veel meer de broodnodige aandacht moet krijgen die het verdient!

De "familiebank" (eigenlijk een familiehypotheek, maar blijkbaar vinden de meeste mensen het een leuk gevoel om voor eigen bank te spelen) is momenteel een financieel interessante constructie. Ik leg het even heel kort uit: voor meer informatie over de werking kun je prima googelen op internet. En/of met mij (of een andere adviseur/planner) contact opnemen natuurlijk.

De ouders hebben vrij vermogen in box 3 (dus momenteel jaarlijks belast tegen circa 0,6% tot maximaal 1,6%). Rente - als je geluk hebt - om en nabij de 0%. Dit willen ze daarom wel uitlenen aan hun kinderen, die bij de bank niet genoeg willen of kunnen lenen. Schenken komt dan wellicht later.

Als je dit goed regelt (en daar komt best nog wel wat bij kijken, maar met wat - online - hulp is het te doen), is de rente die betaald wordt fiscaal aftrekbaar bij de kinderen en onbelast te ontvangen door de ouders.

Mooi toch: de ouders krijgen wat meer rendement op hun vermogen (want met de huidige spaarrente, inflatie en belasting wordt dat jaarlijks gewoon serieus minder), en de kinderen kunnen toch dat (eigenlijk vaak net te dure) mooie huis kopen. Of die verbouwing doen die ze zo graag zouden willen.

Allemaal waar. Maar/en…

Dit is een financiële/fiscale constructie die bijzonder rationeel is. En als “geld” gewoon zou zijn wat het is - niet meer of minder dan een handig ruilmiddel - zou deze constructie wellicht prima zijn.
Maar geld is niet rationeel. In onze samenleving zit aan geld namelijk altijd het woord “emotie” vast.
En als er iets niet rationeel is, dan is het wel emotie/gevoel….
OK, omdat je misschien nog niet door hebt welke kant ik op wil, zal ik gewoon even wat voorbeelden geven….

(Bedenk dat deze constructie bijna altijd een langdurige looptijd heeft, van vaak 30 jaar. En dat hij natuurlijk alleen opgezet wordt als ouders en kinderen elkaar op dat moment aardig vinden).

Stel nou eens dat er wat gebeurt in de komende 30 jaar, waardoor die verhouding verandert…. een scheiding bijvoorbeeld (1 op de 2 relaties...). Of een serieus verschil van mening in de familie: opeens blijkt de andere partij een stuk minder aardig. Of fiscale wetswijzigingen, waardoor de constructie financieel niet meer interessant is. En wat dacht je van - wellicht ooit - een rentestijging, waardoor de ouders een hogere rente op hun spaargeld zouden kunnen krijgen.

Ach, dat overkomt ons niet, denk je misschien. En als het ons overkomt, dan kunnen we daar heel rationeel en volwassen mee omgaan….
Nou… ik denk zomaar dat de kans dat je later “minder blij” bent met deze constructie, meer dan 50% is. Ruim meer.
Bijna altijd als het gaat over geld in een familie, komt er namelijk op één of ander moment gedoe over. Gewoon, omdat het geld is, en dus altijd beladen is met emotie. Met angst, met hebzucht, met wantrouwen, met onzekerheid, met (on)macht…

En dan? Kun je dan als ouders het geld opvragen bij je kinderen? Meestal dus niet, nee.
Of je bent kind en je wilt eigenlijk niets liever dan zo snel mogelijk dat geld aflossen bij je ouders om al het “gedoe”, kun je het dan gewoon bijlenen bij de bank? Vaak echt niet zo makkelijk.

Kortom: een typisch geval van “bezint eer ge bezint”.

Zeg ik dan dat je het niet moet doen? Nee, zeker niet. Maar wat ik wel zeg is dat ik graag zou zien dat je samen (dus ouders en kinderen met elkaar) gewoon van tevoren dit verhaal heel goed doorspreekt. Eerlijk alle kanten bekijkt, de voor- en nadelen op tafel legt. En vooral: naar elkaar uitspreekt wat je erbij voelt. En dus niet wat je denkt of bedacht hebt….

Echt, ik wens alle ouders toe dat ze hun kinderen een handje helpen als ze dat kunnen. En ik wens alle kinderen ouders toe die hen graag willen helpen. Maar ik wens niemand toe dat de familieverhoudingen fout lopen door geld… wat helaas zo vaak gebeurt….

Praat dus met elkaar over geldzaken. En luister eens goed naar elkaar. Gewoon, omdat het zo belangrijk is. Omdat iedereen bij geldzaken andere emoties en gedrag heeft. Over het gevoel dat je er bij hebt, je twijfels, je vragen, je onzekerheden, je onduidelijkheden.

En echt, je zult zien dat het bespreekbaar maken van de financiën voor beide partijen vaak een opluchting is. En vanuit die openheid, die opluchting: ja, dan kan er zomaar ruimte zijn om samen heel bewust wel of niet te kiezen voor een familiebank…. Ik wens jullie veel succes samen!

(Mooi vak: financiële LIFE planning…)