Spiegeltje, spiegeltje aan de wand…

Iris Brik FFP CFP - 8-12-2016

Het is een realiteit waar we helaas mee te maken hebben, echtparen van wie de partner overlijdt voor zijn 60e. Als je na het overlijden van je partner het geluk hebt een nieuwe levensgezel te vinden, ga je samen nog een horizon tegemoet van pakweg twintig jaar.
Maar sta je daar ook bij stil als je een testament met je partner opstelt?

Bij vermogende families wordt dikwijls een testament opgesteld dat uitgaat van maximale optimalisatie om zoveel mogelijk erfbelasting te besparen bij het tweede overlijden. Zo krijgen de kinderen bij overlijden van een van de ouders een onderbedelingsvordering op de langstlevende ouder. Deze vordering ontstaat omdat de langstlevende ouder alle goederen uit de nalatenschap krijgt toebedeeld inclusief de erfdelen van de kinderen. Als het overlijden op relatief jonge leeftijd plaatsvindt, kan de rente op de overbedelingsschuld het vermogen zodanig uithollen dat er bij overlijden van de ouder voor de nieuwe levensgezel niets overblijft.
Dit geldt nog meer voor testamenten waarin een hoge enkelvoudige rente is afgesproken. Bovendien kunnen de kinderen deze vorderingen vervroegd opeisen als zich een bepaalde situatie voordoet. Denk aan de situatie waarin de langstlevende ouder wil hertrouwen zonder het maken van huwelijkse voorwaarden of zoals in onderhavige casus waarin de dga (directeur-grootaandeelhouder) ziek werd en onder curatele stelling dreigde vanwege zijn verslechterde geestelijke gezondheid.  

In dit geval betrof het een ondernemer bij wie de ziekte Parkinson werd geconstateerd. Als je als dga altijd zelf de touwtjes in handen hebt gehad, is het pijnlijk en verdrietig als je door ziekte langzaam afglijdt van beslisser naar een afhankelijke positie.Zodra de spil van de familie wegvalt, blijkt dikwijls pas hoe de familieverhoudingen liggen.
Een dergelijk proces gaat gepaard met veel emoties. Verdriet omdat degene van wie je houdt ineens ziek blijkt en boosheid omdat zaken minder goed geregeld blijken dan je dacht, maar ook angst omdat er onzekerheid ontstaat over de financiële toekomst. Daarbij speelt ook een rol dat de relatie tussen stiefouder en stiefkinderen in zo’n situatie extra gevoelig ligt.

Dan blijkt weer hoe belangrijk het is dat je met elkaar in een zo vroeg mogelijk stadium communiceert over geldzaken. Wat is er geregeld als je te maken krijgt met stressvolle situaties als ziekte en overlijden? Dit soort zaken moet je eigenlijk al ter sprake brengen als er nog niets aan de hand is.
Wanneer je dit pas doet als de ziekte zich openbaart of heeft verergerd, is het dikwijls te laat. Dit heeft  te maken met de emotionele achtbaan waarin stiefouder en stiefkinderen terechtkomen. Het ziekteproces van de ouder legt oud verdriet bloot en brengt sluimerende gedachtes en gevoelens naar de oppervlakte. Een tikkende tijdbom als het ware.
Ook de belofte aan je partner zorgt voor veel stress. Het klinkt mooi als levenspartners elkaar beloven in spoed en tegenspoed te helpen. Dat neemt niet weg dat je je pas kunt voorstellen wat deze belofte inhoudt als je er zelf voor staat en iedere minuut van de dag met de ziekte en achteruitgang van je partner wordt geconfronteerd. Door de ziekte worden karaktertrekken bovendien zowel in positieve als in negatieve zin uitvergroot wat uiteraard weer effect heeft op jouw gemoedstoestand. Dit alles in combinatie met financiële zorgen maakt dat je onder extreme stress kunt komen te staan met alle gevolgen van dien.

Het is daarom belangrijk tijdig te erkennen welke krachten een rol kunnen spelen binnen een familie en een professional erbij te betrekken die helpt de onderliggende problematiek en belangen naar voren te brengen zonder dat hij of zij daarover een oordeel heeft.

Helaas wijst de praktijk uit dat communiceren over geldzaken binnen de relatie maar zeker binnen de familie een van de moeilijkste dingen is. Bij scheiding weten we inmiddels waar dit op uit kan draaien, vechtscheidingen zijn momenteel schering en inslag. Met dit verschil dat je bij een scheiding erna uit elkaar gaat en bij ziekte tot elkaar veroordeeld blijft. Letterlijk tot de dood iedereen scheidt!

Een periodiek familieberaad waarin je al dan niet onder begeleiding praat over geldzaken, de onderlinge verhoudingen en belangrijke gebeurtenissen als ziekte, overlijden, bedrijfsoverdracht etc. kunnen niet alle problemen voorkomen, maar kan er wel voor zorgen dat er meer oog en begrip komt welke belangen er schuil gaan achter bepaald gedrag. Dan kun je nog ingrijpen voordat de bom barst en familieverhoudingen onherstelbaar beschadigd raken.

Interesse in wat wij voor u kunnen betekenen? Bel vrijblijvend voor een afspraak met kantoor!

Financieel Dagblad september 2015